"στον Νίκο Καρούζο"

Γιάννης Ζουγανέλης "στον Νίκο Καρούζο"

.
Το 2004 στις 31 Ιανουαρίου, είχα την χαρά σε μια λογοτεχνική βραδιά του φίλου ποιητή Αργύρη Χιόνη να συνυπάρξω μουσικά με τον μεγάλο μουσικό και άνθρωπο Γιάννη Ζουγανέλη. Ως μαέστρος η ευγενική ματιά του οδήγησε τους αυτοσχεδιασμούς από την TUBA του και τα ξύλινα πνευστά μου σε παράλληλους κόσμους με την ποίηση του Αργύρη Χιόνη. Μια βραδιά που γέμισε τα τοπία της ψυχής μας. Ο Ζουγανέλης στη βιβλιοθήκη που είχε δημιουργήσει και κάνει δωρεά στην ΄Ανω Αιγίρα, μου εξήγησε το ποίημα που είχε γράψει για τον φίλο του ποιητή Νίκο Καρούζο και το οποίο είχε αφηγηθεί στον πρώτο Ελληνικό δίσκο για ΤUBA το 1988. Αιτία υπήρξε η λέξη «αμφιφλόξ» που είχε παραδώσει αμφιθάλουσσα με την ποίησή του ο Καρούζος. Σε γράμμα μου, του αφιέρωσα το ποίημα «για TUBA» παιχνιδίζοντας μέσα στις 67 λέξεις του «αμφι...» που μου είχε δωρίσει.

Ο πλησιόχωρος, γείτων.

ΓΙΑ TUBA, ΣΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΖΟΥΓΑΝΕΛΗ. 

(εις μνήμην)

video

Η ποίηση του Καρούζου έχει χαρακτηρισθεί ως ΄΄φιλοσοφική, θρησκευτική, μυστική, μα δεν είναι τόσο η μεταφυσική διάσταση που τη διακρίνει, αλλά «μια υπαρξιακή πλησμονή, που τον ωθεί πέρα από τα όρια του εγώ, προς τη συγχώνευση με το αισθητό σύμπαν»

«ΑΠΟΛΕΛΥΣΑΙ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΣΟΥ»

Απολέλυσαι της ασθενείας σου
Νηστεύει η ψυχή μου από πάθη
και το σώμα μου ολόκληρο την ακολουθεί.
Οι απαραίτητες μόνο επιθυμίες -
και το κρανίο μου ολημερίς χώρος μετανοίας
όπου η προσευχή παίρνει το σχήμα θόλου.

Κύριε, ανήκα στους εχθρούς σου.
Συ εισαι όμως τώρα που δροσίζεις
το μέτωπό μου ως γλυκύτατη αύρα.
Εβαλες μέσα μου πένθος χαρωπό
και γύρω μου
όλα πια ζουν και λάμπουν.
Σηκώνεις την πέτρα - και το φίδι
φεύγει και χάνεται.
Απ' τήν ανατολή ως το βασίλεμμα του ήλιου
θυμάμαι πως είχες κάποτε σάρκα και οστά για μένα.
Η νύχτα καθώς την πρόσταξες απαλά με σκεπάζει
κι ο ύπνος - που άλλοτε έλεγα πως ο μανδύας του
με χίλια σκοτάδια είναι καμωμένος,
ο μικρός λυτρωτής, όπως άλλοτε έλεγα -
με παραδίδει ταπεινά στα χέρια σου...
Με τη χάρη σου ζω την πρώτη λύτρωσή μου.

video

Στὸν Ἠλία Πετροπουλο
,,,
1. Νὰ μὴν εἰρηνεύεις ἀνώφελα.
2. Νὰ μὴν πολεμᾶς ἐπίσης ἀνώφελα.
3. Ν’ ἀγαπᾶς τὸν ἥλιο,
μὰ ὄχι σὰν θεότητα.
4. Ν’ ἀποστρέφεσαι
τὴ σελήνη σὰν ἔδαφος.
5. Νὰ πηγαίνεις καμιὰ φορά στὴν ἐκκλησία,
δὲ χάνεις τίποτα.
6. Νὰ θυμᾶσαι λιγάκι τὸ θάνατο, μὰ ὄχι σὰν θάνατο.
7. Νὰ βλέπεις τὴ ματαιότητα
καὶ τῆς ἰδέας τῆς ματαιότητας.
8. Νὰ λὲς ἕλληνας
καὶ νὰ νιώθεις ἄλλην ὀμορφιά,
νὰ μὴ νιώθεις ἑλληνικότητα.
9. Νὰ γράφεις ἀγαπώντας τὸ ἄγραφο.
10. Νὰ στοχάζεσαι
πέρ’ ἀπ’ τοὺς στοχασμούς σου.
11. Νὰ μὴν ξεχνᾶς τὴν ὕπαρξη τοῦ Ἀνύπαρχτου.
12. Νά τὰ διαβάζεις κάθε μέρα τοῦτα.

                                   video

Στὴν ὕλη εἰσχώρησα οὐρλιάζοντας

Δυὸ θάλασσες μὲ κυνηγοῦν: ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος
δυὸ ρεύματα π᾿ ἀνάθεματα στὴν καρδιὰ μου...
Ψάχνω γιὰ νὰ βρῶ μέσ᾿ στὸ σκυλοπιωμένο κεφάλι μου
δεύτερη κτητικὰ ἀντωνυμία
δὲ βρίσκω - νοημοσύνη. Δὲ μαρμάρωσα τίποτα
Νὰ παίζουμε τοὺς ἀνέμους
νὰ παίζουμε γλυκὰ τοὺς κολασμένους
Τί βρέφος ἠδυνόμενο τὸ ποίημα
κι ὁ φουκαριάρης ὁ Ἰησοῦς
μ᾿ ἕνα πορτοκαλένιο σωβρακάκι
κρεμιέται κάθε χρόνο στὰ ἔαρα
Ἡ τέχνη μας ἡ φριχτότερη τοῦ ἐγὼ μεταμφίεση.

ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ

Ο Νίκος Καρούζος γεννήθηκε στο Ναύπλιο το 1926 και πέθανε στην Αθήνα το 1990. 

Θεωρείται ένας από τους πρώτιστους Έλληνες ποιητές του 20ου αιώνα. Σπούδασε νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. 

Τα πρώτα ποιήματά του εμφανίστηκαν το 1949, και μεταξύ 1954 και 1990 δημοσίευσε περισσότερες από είκοσι συλλογές. 

Έλαβε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης δύο φορές, το 1972 και το 1988. Το 1993 καθώς και το 2000 διοργανώθηκαν συμπόσια για τον Νίκο Καρούζο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Έργα του που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις "Ίκαρος": "Νεολιθική νυχτωδία στην Κρονστάνδη", "Ερυθρογράφος", "Θρίαμβος χρόνου", "Τα ποιήματα Ι", "Πεζά κείμενα", "Ευρέσεις από κυανό κοβάλτιο", "Μνημόσυνο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη", "Τα ποιήματα ΙΙ", "Φαρέτριον", "Μεταφυσικές εντυπώσεις απ τη ζωή ως το θέατρο", "Μετέωρα οι βαχοκορφές των αγγέλων".

Για τον Καρούζο το γνωστικό, ψυχικό και θεολογικό κέντρο του ανθρώπου δεν είναι ο νους αλλά η καρδιά, το στήθος. Έτσι γύρω στο 1980 γράφει: "Η γραπτή ποίηση σωριάστηκε στο στήθος μου σαν ένα τίποτε". "Θα περάσουν από πάνω μας όλοι οι τροχοί. Στο τέλος τα όνειρά μας θα μας σώσουν". "Τραγουδώ τους πεσμένους προπάτορες. Είμαι των άστρων ο σκύλος. Με τα μάτια κοιτάζω ψηλά, με τα χέρια γιορτάζω τη λάσπη". "Η ύλη είναι πολύ αξιοσέβαστη υπόθεση. Εγώ είμαι υλιστής, αλλά όχι με την έννοια της υλοφροσύνης (μανία προσκολήσεως στα υλικά αγαθά), ωσάν ευλαβικός υλιστής απέναντι στην ύλη, νομίζω ότι με όλο μου το πνευματικό έργο, έχω πλέξει το εγκώμιο της ύλης". "Η ζωή δεν υπάρχει για να επαληθεύσει θεωρίες. Οι θεωρίες υπάρχουν για να ενισχύσουν τη ζωή έστω και με τα λάθη τους προς το καλύτερο". "Ο ποιητής είναι θεοσταγής" (δηλαδή στάζει θεότητα). "Θα με διαβάζει ο 'γυαλάκιας' του μέλλοντος, αυτός που τώρα παίζει στην αλάνα της γειτονιάς του". 

"Ο ποιητής περισσεύει. 

Αν κάτσεις να κάνεις το παζλ της ανθρώπινης καθημερινότητας η πίστη μένει απ' έξω. Μ' έχουν κάνει να αισθάνομαι περιττός. Είναι ζήτημα του πολιτισμού. Ο δυτικός πολιτισμός είναι μια ανιαρή ρητορία γύρω από το πνεύμα, που δεν είναι η ασιατική πλευρά και γι' αυτό βαθύτερα πνευματική. Γι' αυτό και η στροφή στην ασιατική σκέψη δεν είναι τυχαία, ιδιαίτερα της νεολαίας στην ασιατική σκέψη και βέβαια στην εσωτερική σκέψη της Ορθοδοξίας που ταιριάζει προς την ασιατική σκέψη".